На аснове аналізу лінейных трэндаў нарміраваных сярэднямесячных тэмператур паветра вылучаны амаль аднародныя перыяды ў змене тэмператур Паўночнага і Паўднёвага паўшар’яў, а таксама Зямнога шара ў цэлым. Паказаны адрозненні гадавога ходу велічынь каэфіцыентаў лінейных трэндаў для Паўночнага і Паўднёвага паўшар’яў. Выяўленыя асаблівасці не адпавядаюць існуючым уяўленням аб большай адлюстраванасці сучаснага пацяплення ў зімовую пару года. Магчымыя прычыны адрозненняў звязаны з агульнай цыркуляцыяй атмасферы і акіяна. Унутрытрапічная зона канвергенцыі разгледжана як фактар выяўленых адрозненняў лінейных трэндаў тэмпературы ў розныя перыяды года.

   Прадстаўлены вынікі статыстычнай ацэнкі ўплыву зменлівых пагодна­кліматычных умоў тэрыторыі Беларусі на прадуктыўнасць бульбы з мэтай пабудовы разліковай мадэлі ўраджайнасці. Даследаванне выканана за перыяд з 1960 па 2019 гг. Разлікі выраблены адносна кліматычнай састаўной часткі ў якасці прэдыктара з улікам адхіленняў тэмпературы паветра і атмасферных ападкаў ад шматгадовых кліматычных норм месяцаў, якія аказваюць найбольш значны ўплыў на ўраджайнасць культуры. Пабудавана адэкватная мадэль зменлівасці ўраджайнасці бульбы, што вырошчваецца у Беларусі. Вынікі даследавання актуальныя для вырашэння прагнозных задач.

   Прыведзены звесткі пра антрапагеннае забруджванне паветра дыяксідам серы ў Беларусі, пра яго ўплыў на фарміраванне назіраемай канцэнтрацыі прыземнага азону. Задача вырашалася з дапамогай пабудовы ўраўнення рэгрэсіі, апраксімуючага залежнасць канцэнтрацыі прыземнага азону ад метэаралагічных умоў і прэкурсараў азону. Прысутнасць дыяксіду серы ў гарадскім паветры прыводзіць да зніжэння канцэнтрацыі прыземнага азону за кошт звязвання дыяксіду азоту. Менавіта фатоліз апошняга з’яўляецца крыніцай атамарнага кіслароду і наступнай генерацыі азону. Даследавана асаблівасць ураўнення рэгрэсіі, калі ўлік фактару, адмоўна ўплываючага на прыземны азон, часам прыводзіць да павелічэння яго разлічаных канцэнтрацый.

   Прадстаўлены шматгадовыя змены выдаткаў рэк Аршанскага артэзіянскага басейна. Паказана, што асноўнымі фактарамі, якія ўплываюць на ўмовы фарміравання сцёку, з’яўляюцца перш за ўсё кліматычныя, геамарфалагічныя і гідролага­гідрагеалагічныя ўмовы рэгіёну. На тэрыторыі Аршанскага артэзіянскага басейна выяўлена статыстычна значнае зніжэнне сцёку за вясновую паводку і памяншэнне яго долі ў гадавым сцёку (магутнасць адмоўнага трэнду склала ад 5,4 да 22,0 %). Выяўлена значнае павелічэнне долі зімовага сцёку ў гадавым размеркаванні для рэк Аршанскага артэзіянскага басейна. У выніку пабудовы двухфактарнай рэгрэсійнай мадэлі сувязі зімовых выдаткаў і выдаткаў вады вясновай паводкі ўстаноўлена, што павелічэнне долі зімовага сцёку рэк звязана з павышэннем тэмпературы паветра халодных месяцаў, з павелічэннем частаты адлігаў, праходжаннем зімовых паводак. Атрыманыя вынікі сведчаць, што падземны сцёк у зімовую межань павялічыўся, што абумоўлена мяккімі зімамі, наяўнасцю частых адліг і дастатковым увільгатненнем тэрыторыі.

   Прадстаўлены вынікі турысцка­-рэкрэацыйнай ацэнкі прыроднага патэнцыялу 26 рэк Гродзенскай і 15 рэк Брэсцкай абласцей Беларусі, на аснове якіх праведзена прасторава-­функцыянальнае турысцка­-рэкрэацыйнае занiраванне іх акваторый з вылучэннем адпаведна 54 і 41 участкаў рэк, якія адрозніваюцца структурай падтыпаў прафілюючых відаў іх турысцка-­рэкрэацыйнага выкарыстання ў галіне воднага турызму. Параўнальны аналіз долі прыдатных для турысцка-­рэкрэацыйнага выкарыстання ўчасткаў рэк у даследаваных абласцях дазволіў выявіць агульную тэндэнцыю росту іх долі ў напрамку ад першага да трэцяга тыпу, якая змяняецца дыяметральна супрацьлеглай пры пераходзе ад трэцяга да чацвертага тыпу. Акрамя таго, дэталёва адлюстраваны адрозненні ў структуры 15 і 12 падтыпаў у сярэдзіне чатырох вылучаных тыпаў для ўчасткаў рэк адпаведна Гродзенскай і Брэсцкай абласцей. Практычныя вынікі ацэнкі прыроднага турысцка-­рэкрэацыйнага патэнцыялу рэк, праведзенага на іх аснове функцыянальнага занiравання і тыпізацыі па прафiлюючых відах турысцка­рэкрэацыйнага выкарыстання ў заходняй і паўднёва­-заходняй абласцях Беларусі, могуць быць выкарыстаны для распрацоўкі мерапрыемстваў па павышэнню эфектыўнасці выкарыстання ўчасткаў з мэтай развіцця рачнога турызму.

   Аднымі з найбуйнейшых водакарыстальнікаў рэспублікі з’яўляюцца арганізацыі водаправодна-­каналізацыйнай і жыллёва-­камунальнай гаспадарак, якія ажыццяўляюць скід гарадскіх сцёкавых вод пасля ачысткі на ачышчальных збудаваннях населеных пунктаў у паверхневыя водныя аб’екты. На якасць сцёкавых вод у паверхневыя водныя аб’екты з ачышчальных збудаванняў значны ўплыў аказваюць якасныя характарыстыкі сцёкавых вод, якія паступаюць на ачыстку, прымяняемыя тэхналогіі ачысткі і эфектыўнасць работы ачышчальных збудаванняў. Развіццё сістэмы нарміравання сцёкавых вод, якія адводзяцца праз сеткі каналізацыі на ачышчальныя збудаванні сцёкавых вод населеных пунктаў, дазволіць знізіць нагрузку на ачышчальныя збудаванні і, як следства, знізіць верагоднасць скіду недастаткова ачышчаных сцёкавых вод у паверхневыя водныя аб’екты.

   Прыведзены вынікі параўнальнага даследавання ўплыву мінеральнага (Basacote Plus 6M) і арганічных (Экагум­комплекс, МаКлоР (5, 10 %)) угнаенняў на біяметрычныя і біяпрадукцыйныя характарыстыкі генератыўных органаў пяцігадовых раслін ранняспелага (Ben Lear) і познаспелага (Stevens) гатункаў журавін буйнаплодных у кантрастныя па ўмовах надвор’я сезоны 2019 і 2020 гг. у доследнай культуры на плошчах тарфяных радовішчаў, якія рэкультывіруюцца у Смалявіцкім (Мінская вобл.) і Докшыцкім (Віцебская вобл.) раёнах. Выяўлены істотныя міжрэгіянальныя, генатыпічныя і міжварыянтныя адрозненні рэакцыі вопытных раслін на ўнясенне ўгнаенняў. У першы год даследаванняў, які характарызаваўся павышаным тэмпературным фонам і багаццем ападкаў, выяўлена стымулюючае дзеянне ўгнаенняў на марфаметрычныя і біяпрадукцыйныя характарыстыкі пладоў журавін, найбольш яўнае ў раннеспелага гатунку. Умерана халоднае і дажджлівае надвор’е вегетатыўнага сезона 2020 г. спрыяла істотнаму паслабленню дзеяння ўгнаенняў на доследныя характарыстыкі пладоў журавін: назіралася зніжэнне дадатку ўраджайнасці пладоў ад 3 да 18 разоў у параўнанні з папярэднім сезонам. Паказана, што ў двухгадовым цыкле назіранняў у Смалявіцкім раёне ўсе варыянты ўнясення ўгнаенняў спрыялі павелічэнню яе памераў пры найбольшай, прычым падобнай у абодвух гатункаў, выніковасці ўнясення мінеральнага ўгнаення Basacote Plus 6М і апрацовак Экагум­комплекс. У Докшыцкім раёне нараўне з мінеральным найбольш эфектыўным было выкарыстанне 5 %-­нага МаКлоР (якое, аднак, саступала яму ў гэтым плане ў 1,5 разы) пры адсутнасці ўплыву на прадуктыўнасць познаспелага гатунку Экогум­комплекс і 10 %­-нага МаКлоР.

   У артыкуле разгледжаны пытанні геаграфічнага аналізу фларыстычных комплексаў мохападобных. Даследаванні праводзіліся на тэрыторыі Беларусі і Усходняй Еўропы на аснове карціравання па 390 квадратах (100 × 100 км). У рэспубліцы вылучаны 4 субрэгіёны (барэальна­-прыбалтыйскі, барэальна-­тайговы, неморальна­-заходні і неморальна-­цэнтральны), дадзена характарыстыка геаграфічных элементаў мохападобных для кожнага субрэгіёну. Даследаванні паказалі, што геаграфічныя структуры брыяфларыстычных комплексаў Беларусі паказваюць, з аднаго боку, іх цесную сувязь з адпаведнымі брыяфлорамі субрэгіёнаў, а з другога – ярка выеўленую спецыфічнасць паміж сабой, асабліва якія адносяцца да розных прыродных рэгіёнаў. Больш цесныя сувязі з асноўнымі часткамі субрэгіёна паказваюць тэрыторыі неморальнай зоны, у меншай ступені – барэальнай. У цэлым можна зрабіць выснову, што на тэрыторыі Беларусі мохападобныя не фарміруюць адзіную брыяфлору, а прадстаўленыя чатырма узаемадзейнымі фрагментамі больш шырокіх брыяфлор рэгіёнаў (барэальнага і неморальнага) і субрэгіёнаў (барэальна-­прыбалтыйскага, барэальна-­тайговага, неморальна-­заходняга і неморальна-­цэнтральнага).

   Пры абследаванні біяматэрыялу ў 2019 г. ад аленяў высакародных, якія жывуць на тэрыторыі вальераў Вілейскай, Жлобінскай, Любанскай, Светлагорскай і Калінкавіцкай раённых арганізацыйных структур, намі выяўлены лічынкі нематод першай стадыі сямейства Protostrongylidae Leiper, 1926. На падставе морфаметрычных характарыстык лічынак і іх спецыфічнасці да гаспадара выяўленыя намі гельмінты могуць быць аднесены да віду Elaphostrongylus cervi Cameron, 1931. Нематоды Elaphostrongylus cervi паразітуюць у мозгу і міжмышачнай злучальнай тканцы аленяў, выклікаючы захворванне элафастрангілёз, якое адносіцца да ліку найбольш патагенных для капытных.  

   Была праверана гіпотэза аб станоўчым уздзеянні пурынавага нуклеазіда іназіна на прарастанне раслінных аб'ектаў. У ходзе праведзенай працы быў ацэнены ўплыў раствораў іназіна ў канцэнтрацыях 0,05-0,3 % на біяметрычныя паказчыкі прарастання насення цыбулі рэпчатай гатунка Штутгартэр Рызэн. Найлепшыя паказчыкі былі выяўлены ў групах, прарошчаных на 0,1 і 0,15 %-ных растворах іназіна.

   Устаноўлена месцазнаходжанне Sempervivum ruthenicum (W. D. J. Koch) Schnittsp. et C. B. Lehm. паміж вёсак Верхнія Жары і Гдзень у Брагінскiм раёне Гомельскай вобласці. Гэта прадстаўнік стэпавага фларыстычнага комплексу, які мае высокі ахоўны статус і даволі вузкую вобласць распаўсюджвання на тэрыторыі Беларусі, абмежаваную крайнім паўднёвым усходам краіны. У сувязі з месцазнаходжаннем вiду ў зоне інтэнсіўнага антрапагеннага ўздзеяння (каля аўтатрасы) ствараюцца перадумовы для парушэння цэласнасці экатопа і, пры гэтым, неабходнасці прыняцця ахоўных мер. Прыведзены кароткае апісанне, а таксама звесткі аб сучасным распаўсюджванні і эколага­біялагічных асаблівасцях гэтага вiду.

   Прапанаваны эфектыўны спосаб ачысткі раствораў хларыду натрыю ад арганічных і неарганічных прымешак, які можа быць выкарыстаны ў метадах ачысткі другасных прадуктаў узбагачэння мінеральнай сыравіны. У сістэме пры ўвядзенні асадзіцеля фармуецца цвёрдая неарганічная фаза, якая сарбіруе арганічныя прымесі, якія змяшчаюць амін, флакуліруе і асаджаецца палімерам (аніённым поліэлектралітам). Пры выкарыстанні распрацаванага спосабу ступень ачысткі раствораў хларыду натрыю ад неарганічных і арганічных прымесей складае не менш як 99,5 %.

   Зварот са сцёкавымі водамі, якія ўтвараюцца ў працэсе вытворчай дзейнасці прадпрыемстваў і скідваюцца імі ў навакольнае асяроддзе, у тым ліку праз сістэмы каналізацыі населеных пунктаў, з’яўляецца важнай прыродаахоўнай задачай. Выбар і абгрунтаванне прымянення тэхналогіі ачысткі сцёкавых вод павінен ажыццяўляцца прадпрыемствам на аснове сукупнасці экалагічных і эканамічных паказчыкаў з улікам галіновых асаблівасцей вытворчасці. Навукова­-практычныя падыходы, прадстаўленыя ў артыкуле, дазваляюць у сукупнасці тэхнічных, экалагічных і эканамічных аспектаў дзейнасці прадпрыемства выбраць найбольш аптымальныя спосабы прадухілення ўтварэння сцёкавых вод і тэхналогіі іх ачысткі.