Геастатыстычны аналіз прасторавай неаднароднасці кіслотнасці глеб
Анатацыя
У артыкуле прааналізавана роля геастатычнага аналізу ў вывучэнні ўласцівасцяў глеб на прыкладзе кіслотнасці. Апісана эвалюцыя падыходаў у выкарыстанні геастатыстыкі ў геаграфіі і ў глебазнаўстве, паказана актуальнасць далейшага выкарыстання геастатычнага падыходу для павышэння эфектыўнасці прыкладнога выкарыстання глеб, а таксама кірункі навуковага вывучэння геастатыстыкі як істотнага дапаўнення да класіфікацыі глеб. На падставе атрыманых экперыментальна дадзеных па кіслотнасці глеб на доследных ключавых участках лясных, лугавых і ворных зямель быў паслядоўна выкладзены шлях прымянення геастатыстычнага падыходу. Паказана мэтазгоднасць папярэдняй статыстычнай апрацоўкі дадзеных і аналізу паказчыкаў асіметрыі і эксцэсу. Растлумачана неабходнасць выкарыстання варыёграфіі і важнасць правільнага выбару матэматычных мадэляў, якія выкарыстоўваюцца пры пабудове картаў-схемаў. Былі вызначаны найлепшыя спосабы інтэрпаляцыі, якімі сталі просты і ардынарны крыгінг, з дапамогай якіх былі пабудаваны картаграмы размеркавання кіслотнасці глеб на доследных участках. Гэта дазволіла вызначыць ступень неаднастайнасці размеркавання кіслотнасці глеб на розных участках мясцовасці, а таксама ступень прасторавай залежнасці і выявіць прычыны яе геаграфічнага распаўсюджвання. На поймавым участку адзначаецца значная прасторавая аўтакарэляцыя дадзеных па кіслотнасці глеб, бо стаўленне наггета да парога складае толькі 4 % і ўстаноўлена значная зваротная карэляцыя значэнняў рН з абсалютнымі вышынямі мясцовасці. Велічыня рН выразна дыферэнцавана ад ступені ўвільгатнення глеб – яна істотна ўзрастае ад аўтаморфных глеб да глеявых, што абумоўлена блізкай да нейтральнай рэакцыяй асяроддзя грунтовых вод у пойме.
Аб аўтарах
М. В. Клебановіч
Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, Мінск
Беларусь
Беларусь
А. Л. Кіндзеяў
Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, Мінск
Беларусь
Беларусь
Спіс літаратуры
1. Krige, D.G.J. A statistical approach to some basic mine valuation problems on the Witwatersrand / Danie G.J. Krige. – Chem., Metal. and Mining Soc. : South Africa. – 1951. №51(b). – Р. 119–139.
2. Матерон, Ж. Основы прикладной геостатистики / Ж. Матерон. – Изд. 2-е. – М.,996. – 460 с.
3. Гандин, Л.С. Статистические методы интерполяции метеорологических данных / Л.С. Гандин, Р.Л. Каган. – Л.: Гидрометеоиздат, 1976. – 359 с.
4. Вистелиус, А.Б. Математическая геология и ее вклад в фундаментальные геологические разработки / А.Б. Вистелиус. – Л., 1986. – 27 с.
5. Вистелиус, А.Б. Математическая геология: история, состояние, перспективы / А.Б. Вистелиус. – Л., 1984. – 53 с.
6. Heuvelink, G. B.M. Modelling soil variation: past, present, and future / G.B.M. Heuvelink, R. Webster // Geoderma. – 2001. – N100. – P. 269–301.
7. Farming systems and soil acidity [Electronic resource] / Agricultural Bureau of South Australia – Mode of access: http:// www.agbureau.com.au/projects/soil_acidity/ Date of access : 20.06.2017.
8. Olfs, H. Q.-W. Soil pH maps derived from on-the-go pН- basis for variable lime application under German conditions: concept development and evaluation in field trials / H.-W. Olfs, A. Borchert, D. Trautz. – Osnabruck: Nutrition University of Applied Sciences Osnabruck Am Kruempel, 2010. – 10 p.
9. Sreuqn’esr, W.J. Variability in soil moisture sailing / W.J. Sreu-n’esr J.J. Lone. – Saskatchetuan: Canada Department of Agricultur, 1961.
10. O’hellonen, I.P. Spatial variability of soil phosphorus as influenced by soil texture and management / I.P. O’Hellonen, R.G. Kachanoski, J.W.B. Stewart // Can. J. Soil Sci. – 1985. – P. 65. – P. 475–487.
11. Sulphur behavior in forest soils near the largest SO2 emitter in northern Europe [Electronic resource] – Applied Geochemistry, 2007 – Mode of access http://edoc.unibas.ch/dok/A5251156. – Date of access: 20.06.2017.
12. Managing Soil pH for Crop Production [Electronic resource] – Agronomy library – Mode of access: https://www.pioneer.com/home/site/us/agronomy. – Date of access: 20.02.2017.
13. Сахабиев, И.А. Исследование пространственной изменчивости свойств почв с использованием геостатистического подхода / И.А. Сахабиев, С.С. Рязонов // Рос. журн. прикл. экологии. – 2015 – №2. – С. 32–37.
14. Демьянов, В.В. Геостатистика: теория и практика / В.В. Демьянов, Е.А. Савельева ; под ред. Р.В. Арутюняна; Ин-т проблем безопасного развития атомной энергетики РАН. – М. : Наука, 2010. – 327 с.
15. Джонгман, Р.Г.Г. Анализ данных в экологии сообсвеств и ландшафтов / Р.Г.Г.Джонгман, С.Дж.Ф. Тер Браак, О.Ф.Р. Ван Тонгерен. – М. : РАСХН, 1999. – 306 с.
16. Cressie, N. Fitting models by weighted least squares / N. Cressie // Mathematical Geology. – 1985. – Vol. 17, №5. – Р. 563–586.
17. Pannatier, Y. Variowin Software for Spatial Data Analysis / Y. Pannatier. – New York: Springer-Verl., 1996. – 91 р.
18. Xiaodong, J. Semivariogram modeling by weighted least squares / J. Xiaodong, R.A. Olea, Y.-S. Yu // Computers and Geosciences. – 1996. – Vol. 22, №4. – Р. 387–397.
19. Field-scale variability of soil properties in Central Iowa soils / C.A. Cambardella [et al.] // Soil Science Society of America journal. Sept/Oct. – 1994. – Vol. 58. – P. 1501–1511.
20. Байков, В. Математическая геология / В. Байков, Н. Бакиров, А. Яковлев. – Ижевск: Ин-т компьютерных исследований, 2012. – Т. 1. – С. 227.
21. Сидорова, В.А. Изменение пространственной вариабельности почвенных свойств в результате антропогенного воздействия / В.А. Сидорова // – Петрозаводск : Ин-т биологии Карельского НЦ РАН, 2002. – 18 с.
22. Основные элементы и понятия геостатистики [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://scienceproblems.ru/osnovnye-elementy-i-ponjatija-geostatistiki/2.html – Дата доступа: 20.06.2017.
##reviewer.review.form##
Для цытавання:
Клебановіч М.В., Кіндзеяў А.Л. Геастатыстычны аналіз прасторавай неаднароднасці кіслотнасці глеб. Прыродныя рэсурсы. 2018;(1):138-147.
For citation:
Klebanovich N.V., Kindeev A.L. Geostatistical analysis of spatial heterogeneity of soil acidity. Natural resources. 2018;(1):138-147. (In Russ.)
Праглядаў: 280
Паслаць артыкул па эл. пошце 