Ландшафтна- і эколага-геахімічныя ацэнкі тэрыторыі ў раёне размяшчэння Беларускай АЭС
Анатацыя
Па матэрыялах геахімічнай здымкі маштабаў 1:100000 і 1:50000 выяўлены ландшафтна-геахімічныя асаблівасці тэрыторыі ў раёне размяшчэння Беларускай АЭС. Дана эколага-геахімічная ацэнка стану сучасных покрыўных адкладаў на пачатак будаўніцтва АЭС. Ацэнка ландшафтаў і эколага-геахімічнага стану тэрыторыі праведзена па глебаваму покрыву на аснове інтэгральнага паказчыка Zс. У адносінах да кларку глеб Беларусі глебавы покрыў тэрыторыі ў 1,4–3,9 разы ўзбагачаны Pb, Mn, Cu, Cr, на ўзроўні кларка ўтрыманне Co, Ni, Zr. На тэрыторыі даследавання пераважае мінімальны і нізкі ўзровень забруджвання. Гэта адносіцца як да запаведных тэрыторыяў Нацыянальнага парка «Нарачанскі», заказнікаў – «Сарачанскія азёры», «Блакітныя азёры», «Швакшты», так і да вадазборнай тэрыторыі р. Віліі, занятай прыроднымі ландшафтамі ў межах Астравецкага, Ашмянскага і Смаргонскага раёнаў і да лясных масіваў ля мяжы з Літвой. Экалагічную абстаноўку тэрыторыі можна лічыць спрыяльнай. Сучасныя покрыўныя адклады прыродных ландшафтаў на вывучанай тэрыторыі ў сувязі з невысокімі на бягучы момант тэхнагеннымі нагрузкамі па ўзроўню забруджвання амаль не адрозніваюцца: паказчык Zс знаходзіцца ў межах: 2,7–5,0. Элементарныя ландшафты ў межах даследаванай тэрыторыі адносяцца да катэгорыі ландшафтаў, устойлівых да хімічнага забруджвання, за выключэннем адкладаў трансэлювіяльнага ландшафту дробна- і сярэднеўзгорыстага марэннага ўзвышша і супераквальнага ландшафту ўзгорыста-градавай марэннай раўніны, якія з’яўляюцца сярэднеўстойлівымі. Ацэнка існуючага стану сучасных адкладаў, у тым ліку глебавага покрыва, паслужыць адпраўным пунктам пры наступных экалагічных даследаваннях данай тэрыторыі.
Аб аўтарах
М. П. Аношка
Філіял «Інстытут геалогіі» Дзяржаўнага прадпрыемства «НВЦ па геалогіі», Мінск
Беларусь
Беларусь
А. С. Глаз
Інстытут прыродакарыстання Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Мінск
Беларусь
Беларусь
Л. І. Смыковіч
Беларускі дзяржаўны ўніверсытэт, Мінск
Беларусь
Беларусь
М. А. Падружая
Філіял «Інстытут геалогіі» Дзяржаўнага прадпрыемства «НВЦ па геалогіі», Мінск
Беларусь
Беларусь
Спіс літаратуры
1. Бадев, В.В. Охрана окружающей среды при эксплуатации АЭС / В.В. Бадев, Ю.А. Егоров, С.В. Казаков. – М., Энергоатомиздат, 1990. – 346 с.
2. Израэль, Ю.А. Проблемы всестороннего анализа окружающей среды и принципы комплексного мониторинга / Ю.А. Израэль. – Ленинград, 1988. – 408 с.
3. Буренков, Э.К. Комплексное геохимическое картирование: Основы технологии / Э.К. Буренков, А.А. Головин, Е.И. Филатов // Прикладная геохимия. Вып. 1. Геохимическое картирование. – М.: ИМГРЭ, 2000. – С. 28–46.
4. Требования к производству и результатам многоцелевого геохимического картирования масштаба 1:200000. Приложения. – М., 2002. – 177 с.
5. Зырин, Н.Г. Спектральный анализ почв, растений и других биологических материалов / Н.Г. Зырин, А.И. Обухов. – М.: Изд-во Моск. ун-та, 1977. – 334 с.
6. Клицунова, Н.К. Методы географических исследований: пособие для студентов спец. 1-31-01 «География» / Н.К. Клицунова // Методы физико-географических исследований. В 2 ч.– Ч. 1. – Минск: БГУ, 2008. – 124 с.
7. Ландшафты Беларуси / Г.И. Марцинкевич [и др.]; под ред. Г.И. Марцинкевич, Н.К. Клицуновой. – Мн.: Университетское, 1989. – 239 с.
8. Нацыянальны атлас Беларусі. – Мінск: Белкартаграфія, 2002. – С. 38–40, 41–43, 46–47, 54–55, 66–67, 144–145, 166.
9. Геохимия окружающей среды / Ю.Е. Сает [и др.]. – М.: Недра, 1990. – 335 с.
10. Учет и оценка природных ресурсов и экологического состояния территорий различного функционального использования. Метод. реком. М.: ИМГРЭ, 1996. – 88 с.
11. Инструкция 2.1.7.11-12-5-2004 «Гигиеническая оценка почвы населенных мест» / Постан. главн. санит. врача Республики Беларуси №32 от 3 марта 2004 г. – 42 с.
12. Петухова, Н.Н. К кларкам микроэлементов в почвенном покрове Беларуси / Н.Н. Петухова, В.А. Кузнецов // Докл. акад. наук Беларуси. – 1992. – Т. 36, №5. – С. 461–465.
13. Перечень предельно допустимых концентраций (ПДК) и ориентировочно допустимых концентраций (ОДК) химических веществ в почве / Гигиенические нормативы 2.1.7.12-1-2004. Постан. главн. сан. врача Респ. Беларусь, №28 от 25 сентября 2004 г. – 26 с.
14. Медведева, С.Г. Геохимия четвертичных отложений при оценке техногенного воздействия / С.Г. Медведева // Геология и полезные ископаемые четвертичных отложений: материалы VIII Универ. геол. чтений, 3–4 апр. 2014 г., Минск, Беларусь / редкол. А.Ф. Санько (отв. ред.) [и др.]. В 2-х ч. – Минск: Цифр. печать, 2014. – Ч. 2. – С. 62–64.
15. Полынов, Б.Б. Учение о ландшафтах / Б.Б. Полынов // Вопросы географии. Сб. 33. – М., 1953. – С. 30–44.
16. Глазовская, М.А. Геохимические основы типологии и методики исследования природных ландшафтов / М.А. Глазовская. – М., 1964. – 283 с.
17. Глазовская, М.А. Ландшафтно-геохимические системы и их устойчивость к техногенезу / М.А. Глазовская // Биогеохимические циклы в биосфере. – М.: Изд-во МГУ, 1976. – С. 99–118.
18. Глазовская, М.А. Основные понятия геохимии ландшафтов, существенные для фонового мониторинга / М.А. Глазовская, Н.С. Касимов, А.И. Перельман // Ландшафтно-геохимические основы фонового мониторинга природной среды. М., 1989. – С. 8–25.
19. Перельман, А.И. Геохимия ландшафта / А.И. Перельман. – М.: Высш. шк., 1975. – 342 с.
20. Петухова, Н.Н. Ландшафтно-геохимическая карта как основа рационального природопользования / Н.Н. Петухова, Я.И. Аношко, С.Л. Романов // Природные ресурсы. – 1998. – №1. – С. 84–97.
##reviewer.review.form##
Для цытавання:
Аношка М.П., Глаз А.С., Смыковіч Л.І., Падружая М.А. Ландшафтна- і эколага-геахімічныя ацэнкі тэрыторыі ў раёне размяшчэння Беларускай АЭС. Прыродныя рэсурсы. 2018;(1):115-126.
For citation:
Onoshko M.P., Glaz A.S., Smykovich L.I., Podruzhaya M.A. Landscape- and ecological-geochemical assessment territory in the area of location of the Belarusian nuclear power plant. Natural resources. 2018;(1):115-126. (In Russ.)
Праглядаў: 227
Паслаць артыкул па эл. пошце 