Дзеянне apaмaтычных вуглевадародаў на фотасiнтэтычны апарат саджанцаў драўняных раслiн
Анатацыя
Вывучэнне ўплыву групы лятучых арганічных злучэнняў, прадстаўнікамі якіх з’яўляюцца некаторыя араматычныя рэчывы, на інтэнсіўнасць функцыянавання фотасінтэтычнага апарату раслін, з аднаго боку, з’яўляецца актуальным у мэтах параўнальнага аналізу ступені іх таксічнасці пры адзіночным і сумесным уздзеянні, з другога боку – малавывучаным пры параўнанні з уздзеяннем аксідаў азоту, вугляроду, серы, аміяку, серавадароду. У гэтай сувязі мэтай працы з’явілася вывучэнне характару змены ўтрымання хларафіла а, b і караціноідаў, а таксама паказчыкаў фотахімічнай актыўнасці фотасінтэтычнага апарату драўняных раслін (на прымеры саджанцаў ліпы драбналістай Tilia cordata Mill. і клёну вастралістага Acer platanoides L.) у зададзеных ўмовах эксперыменту пры ўздзеянні розных доз о-ксілола і бенз(а)пірэна. Вынікі эксперыменту па апрацоўцы ліставых пласцінак саджанцаў драўняных раслін гарадскога асяроддзя араматычнымі вуглевадародамі сведчаць аб тым, што пры ўздзеянні о-ксілола на ліставыя пласцінкі доследных драўняных саджанцаў выяўлена найбольшае зніжэнне ўтрымання хларафіла а і b праз адныя суткі ў ліпы драбналістай, а ў клёна вастралістага – караціноідаў. Выкарыстанне бенз(а)пірэна абумовіла максімальнае зніжэнне колькасці хларафіла а і караціноідаў праз трое сутак у ліпы драбналістай, а ў клёна вастралістага –
хларафіла b праз адныя суткі вопыту. У цэлым растворы о-ксілола і бенз(а)пірэна аказалі найбольшае ўздзеяннена змяненне зместу пігментаў фотасінтэзу ліпы драбналістай і параметраў флуарэсцэнцыі клёна вастралістага. Пры гэтым ўвядзенне о-ксілола абумовіла найбольшае зніжэнне велічыні эфектыўнага квантавага выхаду і фотахімічнага тушэння флуарэсцэнцыі праз адзін дзень у клёна вастралістага, а бенз(а)пірэна – значэння нефотахімічнага тушэння флуарэсцэнцыі.
хларафіла b праз адныя суткі вопыту. У цэлым растворы о-ксілола і бенз(а)пірэна аказалі найбольшае ўздзеяннена змяненне зместу пігментаў фотасінтэзу ліпы драбналістай і параметраў флуарэсцэнцыі клёна вастралістага. Пры гэтым ўвядзенне о-ксілола абумовіла найбольшае зніжэнне велічыні эфектыўнага квантавага выхаду і фотахімічнага тушэння флуарэсцэнцыі праз адзін дзень у клёна вастралістага, а бенз(а)пірэна – значэння нефотахімічнага тушэння флуарэсцэнцыі.
Аб аўтары
А. Р. Цюлькова
Беларускі гандлёва-эканамічны ўніверсітэт спажывецкай кааперацыі, Гомель
Беларусь
Беларусь
Спіс літаратуры
1. Кабашникова, Л.Ф. Фотосинтетический аппарат и потенциал продуктивности хлебных злаков / Л.Ф. Кабашникова. – Минск: Беларус. навука, 2011. – 327 с.
2. Изучение параметров флуоресценции хлорофилла древесных растений в условиях различной транспортной нагрузки / М. Ю. Алиева [и др.] // Изв. Самар. науч. центра РАН. – 2014. – № 1 (3). – С. 701–704.
3. Орехов, Д. И. Изучение параметров флуоресценции хлорофилла в листьях древесных растений, растущих в условиях г. Москвы / Д. И. Орехов, Ю. П. Козлов // Вестник РУДН. – 2010. – № 4. – С. 23–28.
4. Ланкин, А. В. Механизмы токсического действия полициклических ароматических углеводородов на фотосинтетический аппарат: автореф. дис. … канд. биол. наук : 03.01.05 / А. В. Ланкин; ин-т физиологии растений им. К. А. Тимирязева РАН. – М., 2016. – 22 с.
5. Сергейчик, С. А. Устойчивость древесных растений в техногенной среде / С. А. Сергейчик. – Минск: Навука и тэхнiка, 1994. – 279 с.
6. Сергейчик, С. А. Экологическая физиология хвойных пород Беларуси в техногенной среде / С. А. Сергейчик, А. А. Сергейчик, Е. А. Сидорович. – Минск: Беларус. навука, 1998. – 199 с.
7. Охрана окружающей среды: статистический сборник. – Минск : Национальный статистический комитет Респ. Беларусь, 2018. – 228 с.
8. Чикидова, А. Л. Полициклические ароматические углеводороды в экосистемах г. Москвы (на примере Восточного административного округа): дис. … канд. биол. наук : 03.02.08 / А. Л. Чикидова; МГУ им. М. В. Ломоносова. – М., 2017. – 141 с.
9. Масленко, Е. А. Влияние производных бензола (п-ксилол и ароматические кислоты) и 2-метил-1,3-диоксолана на водоросли и высшие растения: автореф. … канд. биол. наук : 03.00.16 / Е.А. Масленко; Тюмен. гос. сельскохоз. академия. – Борок, 2006. – 22 с.
10. Малахова, Е. С. Газоустойчивость и аккумуляционная способность растений в техногенной среде нефтехимических предприятий Западной Сибири (на примере ОАО «Техуглерод»): автореф. … канд. биол. наук : 03.00.16 / Е. С. Малахова; Омск. гос. аграр. ун-т. – Омск, 2004. – 19 с.
11. Phytoremediation of benzene, toluene, ethylbenzene and xylene contaminated air by D. deremensis and O. microdasys plants / M. H. Mosaddegh [et al.] // J. Environ. Health Sci. and Eng. – 2014. – Vol. 12. – P. 113–126.
12. Сушкова, С. Н. Оценка содержания бенз(а)пирена в почвах и растениях зоны влияния Новочеркасской ГРЭС: автореф. дис. … канд. биол. наук : 03.02.13; 03.02.08 / С. Н. Сушкова; Южн. федеральн. ун-т. – М., 2012. – 26с.
13. Wolverton, B. C. Plants and soil microorganisms: removal of formaldehyde, ethylbenzene and ammonia from the indoor environment / B. C. Wolverton, J. D. Wolverton // Journal of Mississippi Academic Science. – 1993. – Vol. 38(2). – P. 11–15.
14. Song, J. E. The impact of plants on the reduction of volatile organic compounds in a small space / J.E. Song, Y.S. Kim, J. Y. Sohn // J. Physiol Anthropol. – 2007. – Vol. 26(6). – P. 599–603.
15. Yoo, M. H . Efficacy of indoor plants for the removal of single and mixed volatile organic pollutants and physiological effects of the volatiles on the plants / M. H. Yoo, Y. J. Kwon, K. Son // J. Amer Soc Hort Sci. – 2006. – Vol. 131(4). – Р. 452–458.
16. Постановление Министерства здравоохранения Республики Беларусь «Об утверждении и введении в действие нормативов предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе и ориентировочно безопасных уровней воздействия загрязняющих веществ в атмосферном воздухе населенных пунктов и мест массового отдыха населения» от 8.11.2016 № 113.
17. Krause, G. N. Chlorophyll fluorescence and photosynthesis: the basics. Ann. Rev. / G. N. Krause, E. Wels // Plant Physiol. Plant Mol. Biol. – 1991. – Vol. 42. – P. 313–349.
18. Rochacek, K. Technique of the modulated chlorophyll fluorescence: basic concepts, useful parameters and some application / K. Rochacek, M. Bartak // Photosynthetica. – 1999. – Vol. 37. – P. 339–363.
19. Korneev, D. Ju. Informacionnie vozmozhnosti metoda indukcii fluorescencii (Information capabilities of the fluorescence induction method) / D. Ju. Korneev. – Kiev: Albatros, 2002. – 188 p.
##reviewer.review.form##
Для цытавання:
Цюлькова А.Р. Дзеянне apaмaтычных вуглевадародаў на фотасiнтэтычны апарат саджанцаў драўняных раслiн. Прыродныя рэсурсы. 2019;(2):72-81.
For citation:
Tyulkova E.G. The effect of aromatic hydrocarbons on photosynthetic apparatus of woody plants saplings. Natural resources. 2019;(2):72-81. (In Russ.)
Праглядаў: 166
Паслаць артыкул па эл. пошце 