Флуктуацыі поля прыземнага азону ў Беларусі, абумоўленыя метэаралагічнымі ўмовамі і антрапагенным забруджваннем паветра
Анатацыя
Прыведзеныя вынікі параўнання канцэнтрацый прыземнага азону, вымераных ва ўсіх абласных гарадах Беларусі ў розныя гады, з канцэнтрацыямi, разлічанымі ў рамках канцэпцыі аб аднастайнасці поля прыземнага азону над тэрыторыяй Беларусі. Выкарыстоўваюцца вызначаныя на падставе эксперыментальных дадзеных кліматычная норма прыземнага азону ў чыстай атмасферы і залежнасць азону ад метэаўмоў і антрапагенных забруджванняў. Вынікі параўнання досыць станоўчыя. Абмяркоўваюцца выпадкі неадпаведнасці разліку эксперыменту, недахопы методыкі ды шляхi яе карэкцыi. Адной з важных нявырашаных праблемаў з’яўляецца адсутнасць міжнароднай сертыфікацыі вымяральнай апаратуры і, адпаведна, атрыманых вымярэнняў, што, безумоўна, адбіваецца на якасці разліку, які базуецца на масіве дадзеных вымярэнняў. Разам з тым, гэта не перашкаджае ўдасканаленню методыкі апрацоўкі і аналізу дадзеных назіранняў. Абодва накірункі – удасканаленне сеткі назіранняў і методыкі аналізу атрыманых дадзеных – мэтазгодна развіваць паралельна, каб з развіццём сеткі, павышэннем якасці вымярэнняў, ды пашырэннем спісу забруджвальнiкаў, якія кантралююцца, даследчыкам заставалася б толькі папаўняць базу выкарыстаных зыходных дадзеных і карыстацца распрацаванымi методыкамі.
Аб аўтарах
В. У. Бажкова
Нацыянальны навукова-даследчы цэнтр маніторынгу азонасферы БДУ, Мінск
Беларусь
Беларусь
А. М. Людчык
Нацыянальны навукова-даследчы цэнтр маніторынгу азонасферы БДУ, Мінск
Беларусь
Беларусь
Е. А. Мельнiк
Рэспубліканскі цэнтр па гідраметэаралогіі, кантролю радыёактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя, Мінск
Беларусь
Беларусь
Спіс літаратуры
1. Климатическая норма приземного озона в чистой атмосфере Беларуси / В. В. Божкова [и др.] // Природные ресурсы. – 2019. – № 2. – С. 94–103.
2. Role of Ozone Deposition in the Occurrence of the Spring Maximum / A. Liudchik [et al.] // Atmosphere-Ocean. – 2015. – Vol. 53, no. 1. – P. 42–49. doi: 10.1080 /07055900.2013.853284
3. Флуктуации поля концентрации приземного озона, обусловленные меняющимися метеоусловиями и степенью загрязнения воздуха / Л. М. Болотько [и др.] // Экологический вестник. – 2016. – № 3. – С. 45–52.
4. Статистическая оценка антропогенного воздействия на приземный озон / А. М. Людчик [и др.] // Природные ресурсы. – 2015. – № 1. – С. 95–105.
5. Людчик, А. М. Многолетний тренд приземного озона / А. М. Людчик, В. И. Покаташкин // Природные ресурсы. – 2014. – № 1. – С. 97–105.
6. Людчик, А. М. Климатология приземного озона в г. Минске / А. М. Людчик, В. И. Покаташкин // Природные ресурсы. – 2014. – № 2. – С. 112–118.
7. Звягинцев, А. М. Изменчивость приземного озона в окрестностях Москвы: результаты десятилетних регулярных наблюдений / А. М. Звягинцев, И. Н. Кузнецова // Изв. РАН. Физика атмосферы и океана. – 2002. – Т. 38, № 4. – С. 486–495.
8. Daily Peak Ozone Forecast in Istanbul / Y. S. Unal [et al.] // Int. J. Remote Sensing. – 2010. – Vol. 31, no. 2. – P. 551–561.
9. Analysis of the Relationship between Changes in Meteorological Conditions and the Variation in Summer Ozone Levels over the Central Kanto Area / M. Khiem [et al.] // Advances in Meteorology. – 2010. – Vol. 2010. – 13 p. doi: 10.1155/2010/349248
10. Multiple Regression Analysis of Ground level Ozone and its Precursor Pollutants in Coastal Mega City of Mumbai, India / S. A. Marathe [et al.] // MOJ Eco. Environ. Sci. – 2017. – Vol. 2, no. 6. – P. 8. doi: 10.15406/mojes.2017.02.00041
11. Архив погоды [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://rp5.ru. – Дата доступа: 28.05.2019.
12. A review of Statistical Methods for the Meteorological Adjustment of Tropospheric Ozone / M. L.Thompson [et al.] // Atmospheric Environment. – 2001. – Vol. 35. – P. 617–630.
13. Space and Time Scales in Ambient Ozone Data / S. T. Rao [et al.] // Bulletin of the American Meteorological Society. – 1997. – Vol. 78, no. 10. – P. 2153–2166.
14. Hou, X. The Impacts of Summer Monsoons on the Ozone Budget of the Atmospheric Boundary Layer of the AsiaPacific Region / X. Hou, B. Zhu, D. Fei, D. Wang // Science of the Total Environment. – 2015. – Vol. 502. – P. 641–649.
15. Transfer Standards for Calibration of Air Monitoring Analyzers for Ozone (Technical Assistance Document) EPA-600/4- 79-056 (1979)
16. Kleinman, L. I. The Dependence of Tropospheric Ozone Production Rate on Ozone Precursors / L. I. Kleinman // Atmospheric Environment. – 2005. – Vol. 39. – P. 575–586.
17. Clapp, L. J. Analysis of the Relationship between Ambient Levels of O3, NO2 and NO as a Function of NOx in the UK / L. J. Clapp, M. E. Jenkin // Atmospheric Environment. – 2001. – Vol. 35. – P. 6391–6405. http://dx.doi.org/10.1016/S1352-2310(01)00378-8
18. Jenkin, M. E. Ozone and Other Secondary Photochemical Pollutants: Chemical Process Governinig their Formation in the Planetary Boundary Layer / M. E. Jenkin, K. C. Clemitshaw // Atmospheric Environment. – 2000. – Vol. 34. – P. 2499–2527.
##reviewer.review.form##
Для цытавання:
Бажкова В.У., Людчык А.М., Мельнiк Е.А. Флуктуацыі поля прыземнага азону ў Беларусі, абумоўленыя метэаралагічнымі ўмовамі і антрапагенным забруджваннем паветра. Прыродныя рэсурсы. 2020;(1):80-91.
For citation:
Bozhkova V.V., Lyudchik A.M., Melnik E.A. Fluctuations of the surface ozone field in Belarus resulted from meteorological conditions and anthropogenic air pollution. Natural resources. 2020;(1):80-91. (In Russ.)
Праглядаў: 219
Паслаць артыкул па эл. пошце 