Аб магчымасцях прагнозу стану азоновага пласта

Аналізуецца якасць зробленага раней прагнозу стану азонавага пласта над рознымі рэгіёнамі Паўночнага паўшар’я з улікам назіранняў у апошнія гады. Прагноз быў атрыманы з выкарыстаннем канцэпцыі дынамічнай кліматычнай нормы і мадэлі квадратычнага шматгадовага трэнду агульнага зместу азону па дадзеных спадарожнікавых назіранняў за 1978–2017 гг. Прагнозныя значэнні шматгадовага трэнду агульнага зместу азону (АЗА) параўноўваюцца з вынікамі разліку трэнду па дадзеных за перыяд, які ўключае і вобласць прагнозу. Пры гэтым была выкарыстана ўдасканаленая мадэль трэнду ў выглядзе палінома трэцяй ступені, больш адпаведная чаканым паводзінам страта­ сфернага азону. Шматгадовыя трэнды ў рамках абедзвюх мадэляў амаль супадаюць у межах раней выкарыстанага перыяду, аднак прагноз на перыяд 2018–2022 гг. не ва ўсіх выпадках апраўдаўся. Аналізуюцца прычыны неадпаведнасці і магчымыя шляхі яго ўдасканалення.

1. . Божкова, В.В. Трансформация озонового слоя в средних широтах Северного полушария / В. В. Божкова, А. М. Людчик, С. Д. Умрейко // Природные ресурсы. – 2018. – № 2. – С. 102–111.

2. . Bozhkova, V. Long­term trends of total ozone content over mid­latitudes of the Northern Hemisphere /V. Bozhkova, A. Liudchik and S. Umreiko // Int. J. of Remote Sens. – 2019. – Vol. 450, № 13. – P. 5216–5229.

3. Analysis of seasonal cycles in climatic trends with application to satellite observations of sea ice extent / K. Y. Vinnikov [et al.] // Geophys. Res. Lett. – 2002. – Vol. 29, iss. 9. – P. 24­1–24­4.

4. . Vinnikov, K. Y. Diurnal and seasonal cycles of trends of surface air temperature / K. Y. Vinnikov, A. Robock, A. Basist // J. Geophys. Res.: Atmos. – 2002. – Vol. 107, iss. D22. – P. 4641–4661.

5. Analysis of diurnal and seasonal cycles and trends in climatic records with arbitrary observation times / K. Y. Vinnikov [et al.] // Geophys. Res. Lett. – 2004. – Vol. 31, iss. 6. – 5 p.

6. Temperature trends at the surface and in the troposphere/ K. Y. Vinnikov [et al.] // J. Geophys. Res.: Atmos. – 2006. – Vol. 111, iss. D3 – 14 p.

7. WMO Guidelines on the Calculation of Climate Normals. – 2017. – WMO­No. 1203, 29 p.

8. Montreal protocol on substances that deplete the ozone layer [Electonic resource]: UNEP report of the Technology and Economic Assessment Panel / United Nations Environment Programme. – March, 2016. – Mode of access: https://ozone.unep.org/en/assessment-panels/technology-and-economic-panel – Date of access: 24.11.2022.

9. Global total ozone recovery trends attributed to ozone­depleting substance (ODS) changes derived from five merged ozone datasets / M. Weber [et al.] // Atmos. Chem. Phys. – 2022. – Vol. 22. – P. 6843–6859.

10. Environmental effects of stratospheric ozone depletion, UV radiation and interactions with climate change: UNEP Environmental Effects Assessment Panel, update 2019 / G. H. Bernhard [et al.] // Photochem. Photobiol. Sci. – 2020. – Vol. 19. – P. 542–584.

11. NASA Ozone Watch [Electronic resource]. – Mode of access: http://ozonewatch.gsfc.nasa.gov/data. – Date of access: 14 .06 .2022 .

12. . Бережная, Е. В. Математические методы моделирования экономических систем / Е. В. Бережная, В. И. Бережной. – 2­е изд., перераб. и доп. – М.: Финансы и статистика, 2006. – 432 с.

13. . Тихонов, А. Н. Методы решения некорректных задач / А. Н. Тихонов, В. Я. Арсенин. – М.: Изд­во МГУ, 1977. – 383 с.

14. . Людчик, А. М. Использование априорной информации о спектре в задачах редукции к идеальному прибору / А. М. Людчик // Журн. прикладной спектроскопии – 1986. – Т. 44, № 5. – С. 802–806.