Відавы склад і біятапічныя групы чмялёў (Bombus Latr. s.l.) у Нацыянальным парку «Нарачанскі»
Анатацыя
У Нацыянальным парку «Нарачанскі» ва ўмовах біятопаў адкрытага тыпу зарэгістраваны 22 віды Bombus Latr. s.l. (у тым ліку 17 відаў Bombus Latr. s.str. і 5 – Psithyrus Lep.), якія наведваюць кветкі і суквецці энтамафільных раслін. Bombus pomorum (Panzer, 1805), Bombus ruderatus (Fabricius, 1775) і Bombus semenoviellus (Skorikov, 1910) упершыню адзначаны на тэрыторыі Нацыянальнага парка. Узровень відавога багацця чмялёў максімальны на разнатраўных лугах (20 відаў), ніжэй – на сухадольных лугах і ўзлесках (па 16 відаў), мінімальны (14 відаў) – па абочынах дарог. Найбольшым узроўнем падабенства відавога складу характарызуюцца комплексы чмялёў рознатраўных і сухадольных лугоў (значэнне каэфіцыента Жаккара (КJ) – 0,8). У складзе комплексаў чмялёў рознатраўных і сухадольных лугоў, лясных узлескаў і абочын дарог пераважаюць эўрытопныя віды, максімальна іх адноснае відавое багацце ў складзе комплексу чмялёў абочын дарог. Найбольшы ўзровень адноснага багацця (relative abundance) уласцівы Bombus lucorum (Linnaeus, 1761) на лясных узлесках (38,32 %), абочынах дарог (20,54 %), рознатраўных лугах (17,37 %) і Bombus lapidarius (Linnaeus, 1758) – на лугах (19,61 %).
Аб аўтарах
Г. А. ШэйкоБеларусь
Мiнск
С. У. Буга
Беларусь
Мiнск
Спіс літаратуры
1. Панфилов, Д. В. Общий обзор населения пчелиных Евразии / Д. В. Панфилов // Сб. тр. Зоологич. музея МГУ. – 1968. – Т. 11. – С. 18–35.
2. Dieringer, G. The pollination ecology of Orchis spectabilis L. (Orchidaceae) / G. Dieringer // Ohio J. Sci. – 1982. – Vol. 82, N 5. – P. 218–225.
3. Bäckman, J. P. C. Habitat quality of field margins in a Finnish farmland area for bumblebees (Hymenoptera: Bombus and Psithyrus) / J. P. C. Bäckman, J. Tiainen // Agriculture, Ecosystems & Environment. – 2002. – Vol. 89, N 1/2. – P. 53–68.
4. Pawlikowski, T. Valuation of environmental processes by invertebrate groups as bioindicators / T. Pawlikowski, K. Pawlikowski // Zeszyty Naukowe WSHE. – 2004. – T. 15. – P. 81–93.
5. Балукова, Н. С. Шмели как биоиндикаторы локальных нарушений местообитаний на водосборе озера Воже / Н. С. Балукова // Антропогенные сукцессии водосборов таежной зоны: биоиндикация и мониторинг. – Вологда, 2007. – С. 132–137.
6. Колесова, Н. С. Влияние мезоклимата на биотопическое распределение, видовое разнообразие и население шмелей (Hymenoptera: Apidae, Bombus, Psithyrus) на ключевых водосборах вологодской области / Н. С. Колесова // Индикация пространственной вариабельности мезоклимата водосборов таежной зоны. – Вологда, 2010. – С. 83–105.
7. Коновалова, И. Б. Городские сообщества шмелей (Hymenoptera: Apidae: Bombus) и условия, необходимые для их существования / И. Б. Коновалова // Региональные геосистемы. – 2009. – Т. 8, № 3 (58). – С. 81–89.
8. Влияние урбанизации и зимних погодных аномалий на численность популяций и биоразнообразие шмелей / В. В. Ясюкевич [и др.] // Проблемы экологического мониторинга и моделирования экосистем. – 2010. – Вып. 23. – С. 231–247.
9. Колесова, Н. С. Видовое разнообразие и структура населения шмелей (Hymenoptera, Apidae: Bombus, Psithyrus) трансформированных таежных экосистем Вологодской области / Н. С. Колесова: автореф. дис. ... канд. биол. наук. – Сыктывкар, 2010. – 20 c.
10. Лакотко, А. А. Шмели (Apidae, Bombus) Белорусского Поозерья / А. А. Лакотко // Биологическое разнообразие Белорусского Поозерья. – Витебск, 2011. – С.197–209.
11. Прищепчик, О. В. Видовое разнообразие высших пчелиных (Apidae) ландшафтного заказника «Голубые озера» / О. В. Прищепчик // Охраняемые природные территории и объекты Белорусского Поозерья: материалы междунар. науч.-практ. конф. – Витебск, 1997. – С. 115–117.
12. Шейко, А. А. Пчелиные (Hymenoptera: Apoidea: Anthophila) Национального парка «Нарочанский» / А. А. Шейко // Природа, человек и экология: сб. тез. докл. VII Респ. науч.-практ. конф. молодых ученых. – Брест: БрГУ, 2020. – С. 102.
13. Люштык, В. С. Базы геоданных биоразнообразия флоры Национального парка «Нарочанский» / В. С. Люштык // Проблемы сохранения биологического разнообразия и использования биологических ресурсов: материалы III Междунар. науч.-практ. конф. к 110-летию акад. Н. В. Смольского. – Минск, 2015. – С. 126–129.
14. Груммо, Д. Г. Растительность и биотопы Национального парка «Нарочанский» с картой наземной растительности (м. 1 : 60 000) и картой биотопов (м. 1 : 60 000) / Д. Г. Груммо. – Минск: Колорград, 2017. – 82 с.
15. Пономарева, А. А. Надсемейство Apoidea. Определитель насекомых Европейской части СССР. Т. 3. Перепончатокрылые. Ч. 1. – М.; Л.: Наука, 1978. – С. 279–519.
16. Gokcezade, J. Feldbestimmungsschlüssel für die Hummeln Deutschlands, Österreichs und der Schweiz / J. Gokcezade. – Leipzig: Quelle & Mayer, 2010. – 48 s.
17. Песенко, Ю. А. Принципы и методы количественного анализа в фаунистических исследованиях / Ю. А. Песенко. – М.: Наука, 1982. – 288 c.
18. Paleontological Statistics. Version 4.08. Reference manual. [Electronic resource]. – Mode of access: https://www.nhm. uio.no/english/research/infrastructure/past/downloads/past4manuma.pdf. – Date of access: 10.08.2022.
19. Прищепчик, О. В. Фауна и экология пчелиных (Hymenoptera, Apoidea) Минской возвышенности / О. В. Прищепчик: автореф. дис. ... канд. биол. наук. – Минск, БГПУ им. М. Танка, 2000. – 20 с.
20. Радченко, В. Г. Биология пчел (Hymenoptera, Apoidea) / В. Г. Радченко, Ю. А. Песенко. – СПб.: Наука, 1994. – 350 с
##reviewer.review.form##
Для цытавання:
Шэйко Г.А., Буга С.У. Відавы склад і біятапічныя групы чмялёў (Bombus Latr. s.l.) у Нацыянальным парку «Нарачанскі». Прыродныя рэсурсы. 2023;(1):70-76.
For citation:
Sheiko A.A., Buga S.V. Species composition and biotopic groups of bumblebees (Bombus Latr. S.L..) in Narochansky national park. Natural resources. 2023;(1):70-76. (In Russ.)