Анатома-тэрапеўтычна-хімічная класіфікацыя біялагічна актыўных рэчываў некаторых прадстаўнікоў падсямейства Катоўнікавыя (Nepetoideae) сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae)

Для парадкавання велізарнай колькасці фармацэўтычных прадуктаў Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя была распрацавана анатома-тэрапеўтычна-хімічная класіфікацыя (АТХ). У сістэме АТХ актыўныя рэчывы падзляюцца на розныя групы ў залежнасці ад органа ці сістэмы, на якую яны дзейнічаюць, а таксама ад іх тэрапеўтычных, фармакалагічных і хімічных уласцівасцей. У дадзенай сістэме ўвесь лекавы сродак атрымоўвае пяціўзроўневы код, кожны знак якога вызначае яго прыналежнасць да той ці іншай групы. Класіфікацыю АТХ выкарыстоўваюць для збору і аналізу статыстычных дадзеных пра спажыванне лекавых сродкаў, стварэння інфармацыйнай базы, ацэнкі бяспекі іх ужывання, аналізу выпадкаў няправільнага прызначэння ці водпуску, стварэння рэестраў фармацэўтычных прадуктаў. У працы прыведзена АТХ класіфікацыя біялагічна актыўных рэчываў некаторых прадстаўнікоў падсямейства Катоўнікавыя сямейства Ясноткавыя.

1. Mabee. Здоровый интернет маркетинг [Электронный ресурс] / АТХ – международная система классификации лекарственных средств. – Режим доступа: https://mabee.ru/publishing/meditsinskiy-marketing/atkh-mezhdunarodnayasistema-klassifikatsii-lekarstvennykh-sredstv/. – Дата доступа: 05.03.2021.

2. Карпук, В. В. Фармакогнозия : учеб. пособие / В. В. Карпук. – Минск : БГУ, 2011. – 340 с.

3. PubChem [Электронный ресурс] / Eucalyptol. – Mode of access: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Eucalyptol. – Date of access: 14.07.2021.

4. Bhowal, M. Eucalyptol: Safety and Pharmacological Profile / M. Bhowal, M. Gopal // RGUHS J. Pharm. Sci. – 2015. – Vol. 5, N 4. – Р. 125–131.

5. disserCat [Электронный ресурс] / Изучение растений рода Многоколосник (Agastache J. Clayton ex Gronov.) в условиях in vitro. – Режим доступа: https://www.dissercat.com/content/izuchenie-rastenii-roda-mnogokolosnik-agastache-jclayton-ex-gronov-v-usloviyakh-in-vitro. – Дата доступа: 10.09.2021.

6. Состав эфирных масел растений рода Agastache, интродуцированных в Беларуси / Н. А. Коваленко [и др.] // Вес. Нац. акад. навук Беларусі. Сер. біял. навук. – 2019. – Т. 64, № 2. – C. 147–155. https://doi.org/10.29235/1029-8940-2019-64-2-147-155

7. Fathiazad, F. Phytochemical analysis and antioxidant activity of Hyssopus officinalis L. from Iran / F. Fathiazad, M. Mazandarani, S. Hamedeyazdan // Adv. Pharm. Bull. – 2011. – Vol. 1, N 2. – Р. 63–67. https://doi:10.5681/apb.2011.009

8. The Medicinal Plants of Uzbekistan and Kyrgyzstan / D. E. Zaurov [et al.] // Springer. – 2013. https://doi10.1007/978-1- 4614-3912-7_5

9. Essential oil composition of Hyssopus officinalis L. subsp. angustifolius (Bieb.) Arcangeli from Turkey / H. Özer [et al.] // Flavour and Fragrance J. – 2004. – Vol. 20, N 1. – Р. 42–44. https://doi:10.1002/ffj.1421

10. Работягов, В. Д. Изучение биологически активных веществ у лавандина (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel) / В. Д. Работягов, А. Е. Палий, И. А. Федотова // Бюллетень ГНБС. – 2018. – Вып. 126. – С. 55–61. https://doi.org/10.25684/NBG.boolt.126.2018.08

11. Prusinowska, R. Composition, biological properties and therapeutic effects of lavender (Lavandula angustifolia L) / R. Prusinowska, K. B. Smigielski // Herba Polonica. – 2014. – Vol. 60, N 2. – Р. 56–66. https://doi.org/10.2478/hepo-2014-0010

12. Lawson, S. K. The Volatile Phytochemistry of Monarda Species Growing in South Alabama / S. K. Lawson, P. Satyal, W. N. Setzer // Plants. – 2021. – Vol. 10, N 3. – Р. 482–495. https://doi.org/10.3390/plants10030482

13. Books. Google [Электронный ресурс] / Handbook of Medicinal Mints. Aromathematics: Phytochemicals and Biological activities. – Mode of access: https://books.google.by/books?id=AhalDwAAQBAJ&pg=PT123&lpg=PT123&dq=Monarda+media+Willd.+essential+oil&source=bl&ots=9wHZtIDTVL&sig=ACfU3U0dqX310ulgjpadlJByp0snPmrzXQ&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwi-y6SSnq_3AhVShv0HHWKyBUcQ6AF6BAgqEAM#v=onepage&q=Monarda%20media%20Willd.%20essential%20oil&f=false. – Date of access: 25.04.2022.

14. Справочник Видаль [Электронный ресурс] / РУТОЗИД (rutoside). – Режим доступа: https://www.vidal.by/poisk_preparatov/veschestva/rutoside.html. – Дата доступа: 01.04.2021.

15. Медицинские диссертации [Электронный ресурс] / Фармакогностическое изучение будры плющевидной (Glechoma hederacea L.). – Режим доступа: http://medical-diss.com/medicina/farmakognosticheskoe-izuchenie-budryplyuschevidnoy-glechoma-hederacea-l#ixzz6vmkdRRUU. – Дата доступа: 09.08.2021.

16. DrugBank [Электронный ресурс] / Eugenol. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB09086. – Date of access: 11.05.2022.

17. DrugBank [Электронный ресурс] / Beta carotene. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB06755. – Date of access: 11.05.2022.

18. PubMed.gov [Электронный ресурс] / Phytochemical profile and antioxidant activity of Dracocephalum moldavica L. seed extracts using different extraction methods. – Mode of access: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33339685/. – Date of access: 18.08.2021.

19. Википедия [Электронный ресурс] / Тимол. – Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB. – Дата доступа: 02.04.2021.

20. Pharmacological Properties and Molecular Mechanisms of Thymol: Prospects for Its Therapeutic Potential and Pharmaceutical Development / M. F. N. Meeran [et al.] // Front Pharm. – 2017. – Vol. 8. – Р. 1–34.

21. Jadczak, P. Chemical composition of essential oils isolated from Mexican giant hyssop [Agastache mexicana (Kunth.) Link. & Epling.] via hydrodistillation in Deryng and Clevenger apparatuses / P. Jadczak, K. Bojko, A. Wesołowska // Ann. Horticulturae. – 2017. – Vol. 1, N 1. – P. 11–17.

22. Chemical composition and antioxidant activity of the essential oil of Clinopodium vulgare L. / B. Tepe [et al.] // Food Chem. – 2007. – Vol. 103, N 3. – P. 766–770.

23. Essential Oils of Four Virginia Mountain Mint (Pycnanthemum virginianum) Varieties Grown in North Alabama / W. N. Setzer [et al.] // Plants. – 2021. – Vol. 10, N 7. – Р. 1397–1409. https://doi:10.3390/plants10071397

24. DrugBank [Электронный ресурс] / Vitamin C. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB00126. – Date of access: 11.05.2022.

25. Википедия [Электронный ресурс] / Иссоп лекарственный. – Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%81%D0%BE%D0%BF_%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9. – Дата доступа: 05.01.2022.

26. DrugBank [Электронный ресурс] / Camphor. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB01744. – Date of access: 11.05.2022.

27. Chemical Compositions and Antioxidant Activity of Essential Oils from Inflorescences of Two Landraces of Hyssop [Hyssopus officinalis L. subsp. angustifolius (Bieb.)] Cultivated in Southwestern, Iran / H. Mohamadpoor [et al.] // JEOP. – 2019. – Vol. 22, N 2. – Р. 1–8. https://doi.org/10.1080/0972060X.2019.1641431

28. DrugBank [Электронный ресурс] / Menthol. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB00825. – Date of access: 11.05.2022.

29. DrugBank [Электронный ресурс] / Diosmin. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB08995. – Date of access: 05.01.2022.

30. Qualitative and quantitative analysis of diosmin content of hyssop (Hyssopus officinalis) in response to salinity stress / Z. Soheilikhah [et al.] // Heliyon. 2021. – Vol. 7, N 10. – Р. 1–7. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e08228

31. Chemical components of Hyssopus seravshanicus: antioxidant activity, activations of melanogenesis and tyrosinase, and quantitative determination by UPLC-DAD / O. Shomirzoeva [et al.] // Nat. Prod. Res. – 2017. https://doi:10.1080/14786419.2017.1408105

32. DrugBank [Электронный ресурс] / Thiamine. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB00152. – Date of access: 05.01.2022.

33. DrugBank [Электронный ресурс] / Riboflavin. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB00140. – Date of access: 05.01.2022.

34. DrugBank [Электронный ресурс] / Tryptophan. – Mode of access: https://go.drugbank.com/drugs/DB00150. – Date of access: 10.01.2022.

35. Палий, А. Е. Биологически активные вещества Lavandula x intermedia emeric ex loisel (Lamiaceae) / А. Е. Палий, В. Д. Работягов // Фармация и фармакология. – 2016. – Т. 4, № 1 (14). – С. 46–54. https://doi.org/10.19163/2307-9266-2016-4-1(14)-46-54

36. Центр экспертиз и испытаний в здравоохранении [Электронный ресурс] / Государственный реестр лекарственных средств Республики Беларусь. – Режим доступа: https://rceth.by/Refbank/reestr_lekarstvennih_sredstv/results. – Дата доступа: 01.06.2022.