Склад тлустых кіслот ліпідаў сямян некаторых прадстаўнікоў сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae)

Сямейства Ясноткавыя ўключае ў сябе шырокі спектр раслін з біялагічным і фармацэўтычным патэн- цыялам . Шмат прадстаўнікоў з дадзенага сямейства з’яўляюцца лекавымі, рэзкiмi, эфiраалейнымi, дэкаратыўнымі раслінамі і маюць вялікае гаспадарчае значэнне . У кожнай з лекавых раслін утрымліваецца, як мінімум, адно рэчыва, якое валодае фармакалагiчнай актыўнасцю . Для ацэнкі фармацэўтычнага патэнцыялу раслін неабходна правесці ідэнтыфікацыю біялагічна актыўных рэчываў і сістэматызаваць іх у адпаведнасці з Міжнароднай анатама-тэрапеўтычна- хімічнай (АТХ) класіфікацыяй . АТХ класіфікацыя – гэта міжнародная сістэма класіфікацыі лекавых сродкаў у залежнасці ад органа або сістэмы, на якія яны дзейнічаюць, а таксама на аснове іх хімічных і фармакалагічных уласцівасцей . Прыведзены вынікі даследавання складу тлустых кіслот ліпідаў сямян некаторых прадстаўнікоў сямейства Ясноткавыя, інтрадукаваных Цэнтральным батанічным садам НАН Беларусі . Адзначана высокае ўтрыманне α-ліналенавай кіслаты ў ліпідах сямян мелісы лекавай (Melissa officinalis L.) 48,2 %, лаванды вузкалістай (Lavandula angustifolia Mill.) 58,4 %, ісопу лекавага (Hyssopus officinalis L.) 54,5  %, манарды дудкаватай (Monarda fistulosa  L.) 63,2 % і шматкалосніка маршчыністага (Agastache rugosa (Fisch. & CAMey.)) 53,2 %, а лінолевай кіслаты – у ліпідах сямян мелісы лекавай (Melissa officinalis L.) 32,5 %, сардэчніку шчырага (Leonurus cardiaca L.) 47,4 %, белакудраніку чорнага (Ballota nigra L .) 53,4 % і буквіцы лекавай (Betonica officinalis L.) 56,9 %.

1. . Phytochemical constituents of Lamiaceae family / H. Bendif [et al.] // Rhazes: Green and Applied Chemistry. – 2021. – Vol. 11, N 2. – P. 71–88.

2. The Plant List. [Electronic resources] / Lamiaceae. – Mode of access: http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Lamiaceae//. – Date of access: 27 .01 .2022 .

3. The GRIN-Global Project. [Electronic resources] / Family Lamiaceae Martinov, nom. cons. – Mode of access: https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomyfamily?id=619. – Date of access: 27.01.2022.

4. . Цвелев, Н. Н. Семейство губоцветные (Lamiaceae, или Labiatae) / Н. Н. Цвелев ; в кн.: Жизнь растений. – М.: Просвещение, 1981. – Т. 5, Ч. 2. – С. 404–412.

5. . Лазаревич, С. В. Систематика покрытосеменных : уч. пособие. – Горки: Бел. гос. с/х акад., 2007. – 76 с.

6. Государственная инспекция охраны животного и растительного мира при Президенте Республики Беларусь. [Электронный ресурс] / Красная книга Республики Беларусь. – Режим доступа: https://gosinspekciya.gov.by/actual/rybolovstvo-i-rybolovnoe-khozyaystvo/339/. – Дата доступа: 01.02.2022.

7. Medicinal Plants of the Family Lamiaceae in Pain Therapy: A Review / C. M. Uritu [et al.] // Pain Res Manag. – 2018. – Vol. 2018. – Р . 1–44 . https://doi.org/10.1155/2018/7801543

8. Phytochemical screening and biological activity of Lamiaceae family plant extracts / I. Cocan [et al.] // Experimental and therapeutic medicine. – 2018. – Vol. 15. – Р. 1863–1870. doi: 10.3892/etm.2017.5640

9. . In vitro synergistic antibacterial activity of Melissa officinalis L. and some preservatives / D. Stanojević [et al.] // Spanish journal of agricultural research. – 2010. – Vol. 8. – Р. 109–115. doi:10.5424/sjar/2 010 081-1149

10. Comparative study regarding the importance of sage (Salvia officinalis L .) in terms of antioxidant capacity and antimicrobial activities / A. Pop [et al.] // Hop Med Plants. – 2013. – Vol. 21, N 1–2 (41–42). – Р . 66–74 .

11. . Antioxidant activity, genotoxicity and cytotoxicity evaluation of lemon balm (Melissa officinalis L .) ethanolic extract: Its potential role in neuroprotection / J. P. Kamdem [et al.] // Ind Crops Prod. – 2013. – Vol. 51. – Р. 26–34. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2013.08.056

12. Antifungal activity of selected essential oils against fungi isolated from medicinal plant / T. Stević, [et al.] // Industrial Crops and Products. – 2014. – Vol. 55. – P. 116–122. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2014.02.011

13. . Melissa officinalis L. essential oil: antitumoral and antioxidant activities / A. C. de Sousa [et al.] // Journal of Pharmacy and Pharmacology. – 2004. – Vol. 56, N 5. – Р. 677–681. doi:10.1211/0022357023321.

14. Национальный правовой Интернет-портал Республики Беларусь. [Электронный ресурс] / Решение коллегии евразийской экономической комиссии об анатомо-терапевтическом химическом классификаторе лекарственных средств. – Режим доступа: https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=F91800098 . – Дата доступа: 01.02.2022.

15. ICD and ATC codes. [Electronic resources] / ICD-10-GM-Codes und ATC-Index. – Mode of access: https://icdcode.info/deutsch/. – Date of access: 02.02.2022.

16. Справочник Видаль. [Электронный ресурс] / Шалфей (Sage) инструкция по применению. – Режим доступа: https://www.vidal.ru/drugs/salvia__1212 . – Дата доступа: 02.02.2022.

17. . Welch, R. W. A micro-method for the estimation of oil content and composition in seed crops / R. W. Welch // Journal of the Science of Food and Agriculture. – 1977. – Vol. 28, N 4. – P. 635–638. https://doi.org/10.1002/jsfa.2740280710

18. АТХ. [Электронный ресурс] / АТХ-код C10AX06. – Режим доступа: https://icdcode.info/russian/search/p0/s9/C10AX06 . – Дата доступа: 02.02.2022.

19. ICD and ATC codes. [Electronic resources] / Suchergebnisse. – Mode of access: https://icdcode.info/deutsch/search/p0/s9/Linols%C3%A4ure. – Date of access: 02.02.2022.