КЛІМАТАГЕННЫЯ ЗМЕНЫ РАЧНОГА І ПАДЗЕМНАГА СЦЁКУ РЭК АРШАНСКАГА АРТЭЗІЯНСКАГА БАСЕЙНА

   Прадстаўлены шматгадовыя змены выдаткаў рэк Аршанскага артэзіянскага басейна. Паказана, што асноўнымі фактарамі, якія ўплываюць на ўмовы фарміравання сцёку, з’яўляюцца перш за ўсё кліматычныя, геамарфалагічныя і гідролага­гідрагеалагічныя ўмовы рэгіёну. На тэрыторыі Аршанскага артэзіянскага басейна выяўлена статыстычна значнае зніжэнне сцёку за вясновую паводку і памяншэнне яго долі ў гадавым сцёку (магутнасць адмоўнага трэнду склала ад 5,4 да 22,0 %). Выяўлена значнае павелічэнне долі зімовага сцёку ў гадавым размеркаванні для рэк Аршанскага артэзіянскага басейна. У выніку пабудовы двухфактарнай рэгрэсійнай мадэлі сувязі зімовых выдаткаў і выдаткаў вады вясновай паводкі ўстаноўлена, што павелічэнне долі зімовага сцёку рэк звязана з павышэннем тэмпературы паветра халодных месяцаў, з павелічэннем частаты адлігаў, праходжаннем зімовых паводак. Атрыманыя вынікі сведчаць, што падземны сцёк у зімовую межань павялічыўся, што абумоўлена мяккімі зімамі, наяўнасцю частых адліг і дастатковым увільгатненнем тэрыторыі.

1. Махнач, А. С. Геология Беларуси / А. С. Махнач, Р. Г. Гарецкий, А. В. Матвеев. – Минск: Институт Геологических наук НАН Беларуси, 2001. – 815 с.

2. Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. – Т. 5., ч. I. – Л.: Гидрометеоиздат, 1971. – 1107 с.

3. Андерсон, Т. Статистический анализ временных рядов / Т. Андерсон; пер. И. Б. Журбенко. – М.: Мир, 1971. – 757 с.

4. Вуколов, Э. А. Основы статистического анализа. Практикум по статистическим методам и исследованию операций с использованием пакетов STATISTICA и EXCEL / Э. А. Вуколов. – М.: Форум, 2004. – 464 с.

5. Белецкий, С. С. Опыт оценки подземного стока в реки БССР / С. С. Белецкий // Вопросы гидрогеологии и инженерной геологии : сб. науч. тр. / Белорус. науч. ­исслед. геологоразведоч. ин­т ; науч. ред. А. П. Лавров. – Минск, 1974. – С. 60–75.

6. Дрозд, В. В. Водные ресурсы Беларуси: методология, структура, оценка, прогноз / В. В. Дрозд. – Минск: Ковчег, 2010. – 202 с.